Wodniak jądra

Przygotowanie

Przygotowanie do operacji wodniaka jest podobne jak przy innych drobnych zabiegach urologicznych. Najpierw pacjent odbywa wizytę u urologa, podczas której badaniem ręcznym i USG stwierdza się obecność wodniaka, ocenia wielkość jądra i wyklucza inne patologie (np. guz jądra). Jeśli decyzja o operacji zapadnie, pacjent kierowany jest na standardowe badania krwi (morfologia, koagulogram, elektrolity) oraz EKG, by ocenić ryzyko zabiegu. 

Ważne jest, aby przed operacją wykluczyć infekcje układu moczowo-płciowego – jeśli pacjent ma np. zapalenie najądrza, najpierw trzeba je wyleczyć antybiotykiem, bo operacja w stanie zapalnym grozi powikłaniami. Ponadto, by upewnić się, że to na pewno wodniak, a nie np. przepuklina lub żylaki powrózka, lekarz może zlecić dodatkowe badania obrazowe (rzadko są potrzebne, USG zwykle wystarcza).

Kilka dni przed zabiegiem pacjent powinien ogolić włosy łonowe i mosznę, gdyż ułatwi to utrzymanie pola operacyjnego w czystości. W dniu operacji rano należy wziąć prysznic. Jeśli zabieg jest w znieczuleniu miejscowym, nie ma potrzeby być na czczo – można zjeść lekki posiłek. Jednak często zaleca się powstrzymanie od jedzenia na ~6 godzin przed na wszelki wypadek. Trzeba również założyć obcisłą bieliznę (typ „slipy”), która posłuży jako podtrzymanie opatrunku po operacji.

Przed zabiegiem lekarz jeszcze raz zbada pacjenta i omówi procedurę. Pacjent podpisuje zgodę. Bezpośrednio przed cięciem skóra moszny zostanie zdezynfekowana. Całe przygotowanie jest dość proste i nie obciążające – operacja wodniaka jest planowym, niewielkim zabiegiem.

Przebieg zabiegu

Usunięcie wodniaka przeprowadza się najczęściej w znieczuleniu miejscowym (ze względu na małą inwazyjność) – okolica pachwiny i moszny zostaje znieczulona środkiem anestetycznym, co zapewnia brak bólu zarówno w trakcie zabiegu, jak i przez kilka godzin po nim. Oczywiście na życzenie pacjenta lub przy rozległych wodniakach można zastosować znieczulenie ogólne.

Podczas zabiegu pacjent leży na plecach. Chirurg wykonuje niewielkie nacięcie na przedniej powierzchni moszny, nad obrzękniętą osłonką jądra. Następnie ostrożnie dochodzi do przestrzeni wypełnionej płynem – preparuje tkanki tak, by uwidocznić tzw. woreczek wodniaka (czyli rozdętą osłonkę jądra). Przecina tę osłonkę i odprowadza cały płyn na zewnątrz (odsysa go specjalnym ssakiem lub wyciska).

Po opróżnieniu osłonka zapada się – aby zapobiec ponownemu gromadzeniu się płynu, trzeba ją odpowiednio zoperować. Istnieją dwie główne metody: albo wycięcie (resekcja) nadmiaru osłonki i zszycie jej brzegów (tzw. metoda Bergmana), albo wywinięcie osłonki na drugą stronę (metoda Winkelmana). Obie techniki mają na celu zlikwidowanie przestrzeni, w której mógłby zbierać się płyn. W praktyce chirurg często usuwa część ściany wodniaka, a pozostałą część wywija i przyszywa za jądrem. Jądro zostaje umieszczone z powrotem w mosznie w otoczce z własnych osłonek, ale już bez nadmiaru płynu.

W trakcie zabiegu używa się elektrokoagulatora lub bipolarnych narzędzi, by zatamować drobne krwawienia i zminimalizować powstanie krwiaka. Na zakończenie zakłada się szwy rozpuszczalne na skórę moszny. Często stosuje się też opatrunek uciskowy – czyli zawija się mosznę ciasno bandażem elastycznym lub zakłada specjalną przylegającą podpaskę – co ma zapobiec krwawieniu i ograniczyć obrzęk po operacji. Cały zabieg trwa około 30-40 minut. W przypadku wodniaków obustronnych można zoperować obie strony podczas jednej sesji (wtedy czas się wydłuży, mniej więcej podwaja).

Rekonwalescencja

Po operacji wodniaka jądra pacjent dochodzi do siebie dość szybko, ale ważne jest przestrzeganie zaleceń, by zagoić się bez powikłań. Bezpośrednio po zabiegu moszna jest owinięta ciasnym opatrunkiem uciskowym. W ciągu 24 godzin od operacji należy ten opatrunek zdjąć – najlepiej zrobić to wieczorem tego samego dnia lub następnego ranka zgodnie z instrukcją lekarza. Potem stosuje się podtrzymującą opaskę lub obcisłą bieliznę, która będzie podtrzymywać mosznę przez kolejne dni.

Przez pierwsze 2-3 dni wskazany jest głównie odpoczynek. Pacjent powinien unikać chodzenia i stania przez dłuższy czas – najlepiej spędzić ten czas w pozycji leżącej lub półleżącej. Dzięki temu zmniejszy się obrzęk. Można także stosować zimne okłady na operowaną okolicę (przez materiał, np. ręcznik, żeby nie odmrozić skóry) kilka razy dziennie po 10-15 minut – to pomoże zredukować ból i obrzmienie. W razie bólu, który zwykle jest umiarkowany, można przyjmować przepisane tabletki przeciwbólowe. Często pacjenci odczuwają raczej dyskomfort niż silny ból – uczucie ciągnięcia w mosznie lub pobolewanie.

Po około tygodniu od operacji można stopniowo zwiększać aktywność fizyczną. Oznacza to, że pacjent może wrócić do pracy siedzącej czy lekkich zajęć już po 5-7 dniach, jeśli czuje się dobrze. W przypadku pracy fizycznej zaleca się poczekać około 2-3 tygodni, by nie nadwyrężyć rany. Przez około 4 tygodnie nie powinno się wykonywać intensywnych ćwiczeń, dźwigać ciężkich przedmiotów, jeździć na rowerze ani korzystać z sauny czy basenu. Tyle mniej więcej czasu potrzeba, by tkanki w mosznie w pełni się zagoiły i by zniknął ewentualny obrzęk. Stopniowo, po miesiącu, można wrócić do pełnej aktywności fizycznej bez ograniczeń.

Jeśli chodzi o aktywność seksualną, to po operacji wodniaka jądra nie trzeba długo czekać – zwykle wystarczy zachować wstrzemięźliwość przez około 2 tygodnie. Po tym czasie, jeśli pacjent nie odczuwa bólu, może podejmować współżycie. Trzeba tylko pamiętać, że początkowo moszna może być jeszcze nieco tkliwa. Ewentualne doznania bólowe w trakcie seksu są sygnałem, by dać sobie jeszcze trochę czasu na regenerację.

W okresie gojenia należy obserwować ranę. Szwy są najczęściej rozpuszczalne, więc same się wchłoną. Codziennie warto przemyć okolicę rany (np. podczas prysznica, delikatnie wodą z mydłem) i nałożyć świeży jałowy gazik podtrzymywany przez bieliznę. W razie zaczerwienienia, nadmiernego ocieplenia skóry, sączenia się wydzieliny czy nasilającego się bólu – trzeba zgłosić się do lekarza, bo mogą to być objawy infekcji rany. Na szczęście powikłania zdarzają się rzadko. Najczęstsze normalne objawy to lekki obrzęk moszny, zasinienie lub stwardnienie w miejscu szycia – mogą się utrzymywać przez kilka tygodni, stopniowo zanikając.

Okres pełnej rekonwalescencji po operacji wodniaka wynosi zwykle około 3-4 tygodni. Po tym czasie pacjent odzyskuje pełną sprawność, a moszna wraca do normalnego wyglądu. Wskazana jest wizyta kontrolna u urologa, zwykle po około 2-3 tygodniach, aby ocenić gojenie i efekt zabiegu (czasem robi się USG jąder, by sprawdzić, czy płyn na pewno nie nawraca). Długoterminowo nawroty wodniaka są bardzo rzadkie – dobrze wykonana operacja skutecznie likwiduje problem.