Żylaki powrózka nasiennego
Operacyjne leczenie żylaków powrózka nasiennego polega na podwiązaniu i zamknięciu nieprawidłowo poszerzonych żył jądrowych, aby krew żylna odpływała innymi, zdrowymi naczyniami. Żylaki powrózka nasiennego to poszerzone, kręte żyły splotu wiciowatego otaczające nasieniowód i naczynia w mosznie – analogiczne do żylaków np. na nogach. Schorzenie to występuje u około 10–15% mężczyzn, najczęściej po lewej stronie. Może objawiać się bólem lub uczuciem ciężaru w mosznie, czasem widocznym poszerzeniem żył, a bywa wykrywane przy badaniu z powodu problemów z płodnością.
Czas trwania
Operacja żylaków powrózka nasiennego jest krótka – często zamyka się w 30 minutach. W bardziej skomplikowanych przypadkach może potrwać do godziny. Jeżeli zabieg wykonywany jest laparoskopowo w znieczuleniu ogólnym, cały pobyt na sali operacyjnej (wraz ze znieczuleniem i wybudzeniem) wynosi zwykle około 1,5 godziny.
W znieczuleniu miejscowym (metoda mikrochirurgiczna) pacjent po ~30–40 minutach zabiegu jest praktycznie gotowy do opuszczenia bloku, bo nie trzeba go wybudzać z narkozy – wystarczy krótka obserwacja. Po operacji pacjent odpoczywa jeszcze przez 2–3 godziny. W tym czasie personel kontroluje jego samopoczucie, ewentualnie podaje leki przeciwbólowe profilaktycznie (choć ból po takim zabiegu jest zazwyczaj niewielki). Jeśli wszystko jest w porządku, pacjent może wyjść do domu tego samego dnia, zazwyczaj kilka godzin po zabiegu.
Wskazania
Nie u każdego mężczyzny z żylakami powrózka trzeba od razu wykonywać zabieg. Wskazaniami do leczenia operacyjnego są przede wszystkim:
- żylaki powrózka powodujące ból, dyskomfort lub uczucie ciężkości w mosznie, zwłaszcza przewlekłe i nasilające się,
- wpływ żylaków na płodność – jeśli badanie nasienia wykazało nieprawidłowości (np. obniżoną liczbę lub ruchliwość plemników) przypisywane żylakom,
- stwierdzenie u młodego chłopca, że po stronie żylaków jądro jest mniejsze niż po stronie zdrowej (co sugeruje upośledzenie rozwoju jądra przez żylaki),
- wyraźnie widoczne i duże żylaki powodujące defekt kosmetyczny i dyskomfort psychiczny u pacjenta.
Jeśli żylaki są niewielkie, nie bolą i nie wpływają na parametry nasienia – można ich nie operować, tylko obserwować (regularne badania). Decyzja jest indywidualna i podejmowana wspólnie z pacjentem.
Przeciwwskazania
Brak jest szczególnych, specyficznych przeciwwskazań do operacji żylaków powrózka nasiennego – to dość bezpieczny zabieg. Oczywiście każdy pacjent musi być ogólnie w stanie pozwalającym na operację, więc przeciwwskazaniem będą np. ciężkie niewyrównane choroby serca, układu oddechowego czy zaburzenia krzepnięcia, dopóki nie zostaną ustabilizowane. Operacji nie wykonuje się również w trakcie ostrej infekcji (trzeba ją najpierw wyleczyć).
Jeżeli żylaki występują obustronnie, zwykle można zoperować obie strony podczas jednego zabiegu. W praktyce najczęstszym „przeciwwskazaniem” względnym jest brak wskazań – gdy pacjent nie odczuwa żadnych dolegliwości ani nie planuje dzieci, a żylaki wykryto przypadkowo. Wtedy operacja nie jest potrzebna. W Prywatnym Centrum Chirurgii w Toruniu lekarz dokładnie bada pacjenta i omawia z nim korzyści z zabiegu.
-
Przygotowanie
Przed operacją żylaków powrózka nasiennego konieczna jest standardowa ocena stanu zdrowia. Pacjent przechodzi konsultację urologiczną, podczas której lekarz potwierdza rozpoznanie (zwykle na podstawie badania i USG Doppler moszny) oraz kwalifikuje do zabiegu. Omówiony zostaje plan operacji i rodzaj znieczulenia. Następnie trzeba wykonać zlecone badania krwi – przeważnie morfologię, oznaczenie grupy krwi, parametry krzepnięcia (PT, APTT) oraz badania wirusologiczne (np. w kierunku żółtaczki typu B – HBsAg).
Pacjent powinien poinformować lekarza o wszystkich chorobach przewlekłych i lekach. Na 2 tygodnie przed zabiegiem należy odstawić ewentualne leki zmniejszające krzepliwość (np. aspirynę) i nie przyjmować antybiotyków bez konsultacji. Jeśli pacjent pali papierosy, warto ograniczyć palenie, a najlepiej rzucić przed zabiegiem – przyspieszy to gojenie.
W dniu operacji pacjent zgłasza się na czczo, jeżeli planowane jest znieczulenie ogólne (minimum 6 godzin bez jedzenia i 2 godziny bez picia). Przy znieczuleniu miejscowym rygor niejedzenia nie jest tak wymagający, ale często i tak prosi się pacjenta, by nic nie jadł 4–6 godzin wcześniej, na wypadek konieczności podania narkozy.
Bezpośrednio przed zabiegiem goli się włosy w okolicy operowanej – zwykle w dolnej części brzucha i pachwinie (jeśli są). Pacjent otrzymuje też jednorazową bieliznę i strój. Przed znieczuleniem anestezjolog jeszcze raz przeprowadza krótką rozmowę i podaje leki uspokajające, jeśli to potrzebne. Przygotowanie obejmuje również założenie wenflonu, monitorów oraz cewnika do pęcherza (przy znieczuleniu ogólnym czasem zakłada się cewnik na czas operacji). Wszystkie te czynności mają na celu zapewnienie maksymalnego bezpieczeństwa w trakcie zabiegu.
-
Przebieg zabiegu
Zabieg można wykonać różnymi metodami. W Prywatnym Centrum Chirurgii w Toruniu stosujemy nowoczesne, małoinwazyjne techniki operacyjne. Najczęściej żylaki leczy się albo metodą laparoskopową, albo mikrochirurgiczną.
Metoda laparoskopowa wymaga krótkotrwałego znieczulenia ogólnego – chirurg wykonuje 2–3 drobne nacięcia (ok. 5–10 mm) na brzuchu, przez które wprowadza narzędzia i kamerę. Następnie odszukuje żyłę jądrową (odprowadzającą krew z jądra) i zakłada na nią klipsy lub podwiązuje, po czym przecina. Dzięki temu krew przestaje płynąć uszkodzoną żyłą i kieruje się innymi, nieposzerzonymi naczyniami.
Metoda mikrochirurgiczna z kolei polega na wykonaniu małego cięcia w okolicy pachwiny (zwykle tuż nad nasadą worka mosznowego) i podwiązaniu żylakowatych żył pod kontrolą mikroskopu operacyjnego. Często stosuje się przy tym znieczulenie miejscowe z sedacją – pacjent dostaje zastrzyk znieczulający w pachwinę i pozostaje senny, ale przytomny. Obie metody mają na celu to samo – zamknięcie poszerzonych żył – różnią się jedynie dojściem. Nasi specjaliści dobiorą odpowiednią technikę do indywidualnego przypadku, biorąc pod uwagę m.in. stopień zaawansowania żylaków i preferencje pacjenta.
Cały zabieg jest stosunkowo krótki. Trwa zwykle 30–60 minut (w zależności od metody i anatomii pacjenta). W przypadku laparoskopii trzeba doliczyć czas wybudzenia z narkozy, ale za to cięcia są minimalne. Po operacji miejsca po nacięciach (na brzuchu lub w pachwinie) są zaszyte rozpuszczalnymi szwami lub zaopatrzone klejem chirurgicznym. Na skórze pozostają tylko małe blizny (kilkumilimetrowe). Zabieg żylaków powrózka jest najczęściej wykonywany w trybie jednodniowym – pacjent tego samego dnia lub następnego poranka opuszcza klinikę.
-
Rekonwalescencja
Powrót do zdrowia po operacji żylaków powrózka jest na ogół szybki i niekłopotliwy. Rana pooperacyjna (lub rany, jeśli laparoskopowo) są niewielkie. Przez pierwsze dni może występować lekki ból czy ciągnięcie w pachwinie lub mosznie, zwłaszcza przy ruchu – pomagają na to typowe leki przeciwbólowe (paracetamol, niesteroidowe leki przeciwzapalne) w razie potrzeby.
Ważne jest, aby utrzymywać operowaną okolicę w czystości i suchości. Codziennie należy zmienić opatrunek na świeży, jałowy, a ranę przemyć płynem odkażającym (np. Octeniseptem). Do czasu zagojenia (i ewentualnego zdjęcia szwów) nie wolno moczyć rany – prysznic jest dozwolony, ale bez namaczania okolicy cięcia. Szwy skórne, jeśli nie są rozpuszczalne, zdejmuje się zwykle po około 7–10 dniach.
Przez pierwsze 7–10 dni po zabiegu wskazane jest prowadzenie spokojnego trybu życia – unikanie intensywnego wysiłku fizycznego, dźwigania, napinania mięśni brzucha. Warto w tym okresie nosić podtrzymującą bieliznę (obcisłe slipy lub specjalny suspensorium), aby unieruchomić mosznę. Zapobiega to bólowi i minimalizuje obrzęk moszny. Można również przez pierwsze dni stosować zimne okłady na okolicę pachwiny, jeśli pojawi się obrzęk lub dyskomfort.
Większość pacjentów czuje się na tyle dobrze, że do lekkiej pracy biurowej wraca już po 2–3 dniach. Jeżeli praca wiąże się z wysiłkiem (np. fizyczna), zaleca się poczekać około 1–2 tygodni przed powrotem. Aktywność seksualną można podjąć po około 1–2 tygodniach, o ile pacjent nie odczuwa bólu – stosunek seksualny nie powinien wpłynąć negatywnie na efekty zabiegu, gdy rany są już zasklepione.
Na kontrolę pooperacyjną pacjent zgłasza się zazwyczaj po około 2 tygodniach – lekarz ocenia stan zagojenia, usuwa ewentualne szwy i wykonuje kontrolne USG doppler moszny. Dalsza obserwacja obejmuje ocenę skuteczności leczenia: jeśli operację wykonano z powodu niepłodności, badanie nasienia powtarza się po ok. 3 miesiącach (tyle trwa cykl spermatogenezy, by zobaczyć poprawę).
W przypadku operacji z powodu bólu – pacjent ocenia subiektywnie ustąpienie dolegliwości w kolejnych tygodniach. Zdarza się, że żylaki mogą nawrócić (około 5–10% przypadków), szczególnie jeśli jakaś drobna żyłka została pominięta. Wtedy rozważa się ponowny zabieg, często inną metodą. Innym rzadkim powikłaniem po operacji żylaków jest wodniak jądra, czyli gromadzenie się płynu w osłonkach jądra – może do niego dojść na skutek zaburzenia drogi odpływu chłonki, ale zdarza się to sporadycznie. Ogólnie jednak powikłania są rzadkie, a zabieg bardzo skuteczny. Pacjent po udanej operacji zazwyczaj zauważa poprawę – ustąpienie bólu, zmniejszenie obrzęku moszny, a w dłuższym terminie (kilka miesięcy) poprawę parametrów nasienia prowadzącą do zwiększenia szans na poczęcie dziecka.
Leczenie operacyjne żylaków powrózka nasiennego jest skuteczne i małoinwazyjne. Nasi urolodzy wykonują je z użyciem nowoczesnych technik, zapewniając szybki powrót pacjenta do formy.
Jeśli odczuwasz bóle w mosznie lub masz problemy z płodnością, nie zwlekaj – zgłoś się do PCC Toruń. Oferujemy profesjonalną pomoc w leczeniu żylaków powrózka nasiennego, abyś mógł cieszyć się pełnym zdrowiem i komfortem!