Przeszczep komórek macierzystych
Na czym polega terapia komórkami macierzystymi?
Leczenie z wykorzystaniem autologicznych komórek macierzystych to nowatorska metoda tzw. medycyny regeneracyjnej, która w ortopedii zyskuje coraz większą popularność. Polega ona na pobraniu od pacjenta jego własnych komórek macierzystych z tkanki tłuszczowej (np. poprzez mini-liposukcję okolicy brzucha), a następnie po odpowiednim przygotowaniu (odseparowaniu koncentratu komórkowego) wstrzyknięciu tych komórek do chorego miejsca.
Mezenchymalne komórki macierzyste (MSC) obecne w szpiku i tłuszczu mają zdolność przekształcania się w różne typy komórek tkanki łącznej: potrafią różnicować m.in. w chondrocyty (komórki chrząstki), osteocyty (kości) czy tenocyty (komórki ścięgien). Dzięki temu podane do uszkodzonej okolicy stymulują naturalne procesy naprawcze organizmu – regenerują uszkodzone stawy, ścięgna, mięśnie i więzadła, a także działają przeciwzapalnie i uśmierzają ból.
Zabieg przeszczepu (podania) komórek macierzystych wykonujemy zwykle w trybie ambulatoryjnym lub jednodniowym. Składa się on z trzech etapów: pobrania tkanki (tłuszczu) w znieczuleniu miejscowym lub krótkim dożylnym, odwirowania i wyizolowania koncentratu komórek w specjalnym urządzeniu – separatorze komórkowym, a następnie precyzyjnej iniekcji uzyskanego preparatu do leczonego miejsca pod kontrolą USG lub fluoroskopii. Cała procedura trwa kilka godzin, po czym pacjent zwykle wraca do domu tego samego dnia.
Zastosowanie komórek macierzystych w ortopedii
Terapia komórkowa jest najbardziej obiecująca w leczeniu schorzeń, gdzie tradycyjne metody tylko łagodzą objawy, a nie są w stanie odbudować zniszczonych tkanek. W Prywatnym Centrum Chirurgii w Toruniu stosujemy komórki macierzyste przede wszystkim u pacjentów z wczesnymi i średnio zaawansowanymi zmianami zwyrodnieniowymi stawów (np. kolana, biodra, barku) – szczególnie gdy występują ubytki chrząstki stawowej, a pacjent chciałby odsunąć w czasie konieczność endoprotezy. Podanie MSC do stawu może spowolnić postęp choroby, zmniejszyć ból i poprawić ruchomość dzięki odbudowie (choć częściowej) tkanki chrzęstnej.
Drugą grupą wskazań są trudno gojące się uszkodzenia ścięgien i więzadeł – np. przewlekłe naderwania stożka rotatorów w barku, kolanowe uszkodzenie więzadła właściwego rzepki, przewlekłe zapalenie ścięgna Achillesa, a nawet dawne zerwania więzadeł krzyżowych. Komórki macierzyste wstrzyknięte w okolicę uszkodzenia pobudzają procesy naprawcze i mogą prowadzić do wzmocnienia osłabionych struktur.
Nierzadko stosujemy też tę terapię po operacjach rekonstrukcyjnych – np. po szyciu łąkotki czy rekonstrukcji ACL – aby przyspieszyć integrację przeszczepu i usprawnić gojenie. Ciekawym obszarem jest leczenie przewlekłych bólowych zespołów kręgosłupa (dyskopatie, zmiany degeneracyjne krążków międzykręgowych) – podanie MSC przy dysku może poprawić jego uwodnienie i zmniejszyć dolegliwości, choć terapie te są jeszcze badane.
Efekty i zalety przeszczepu MSC
Największą korzyścią terapii komórkowych jest fakt, iż wykorzystują one naturalne zdolności organizmu do regeneracji, zamiast wprowadzać sztuczne elementy czy leki. Dzięki autologicznemu (własnemu) pochodzeniu komórek ryzyko reakcji alergicznej czy odrzutu nie występuje. Zabieg jest małoinwazyjny – w porównaniu do operacji, iniekcja komórek obarczona jest minimalnym ryzykiem.
Pacjenci po podaniu komórek macierzystych zazwyczaj mogą w ciągu 1–2 dni wrócić do normalnej aktywności, nosząc jedynie opatrunek w miejscu pobrania i w miejscu zastrzyku. Jeśli chodzi o efekty, to odnotowujemy u większości chorych poprawę w ciągu kilku tygodni od terapii – zmniejszenie bólu, sztywności stawu, zwiększenie zakresu ruchu. Badania wskazują na długotrwały efekt – poprawa może utrzymywać się latami, zwłaszcza gdy pacjent dba o rehabilitację i nie przeciąża nadmiernie leczonego stawu. Warto podkreślić, że idealnymi kandydatami są osoby w średnim wieku, aktywne, z umiarkowanymi zmianami – u nich potencjał regeneracyjny tkanek jest największy.
W bardzo zaawansowanych stadiach chorób zwyrodnieniowych (całkowity brak chrząstki, duże deformacje) komórki macierzyste mogą nie przynieść już znaczącej poprawy i wtedy lepszym rozwiązaniem bywa klasyczna operacja. Dlatego tak ważna jest prawidłowa kwalifikacja – w naszym Centrum przed proponowaniem terapii komórkowej zawsze wykonujemy dokładną diagnostykę obrazową i analizujemy stan kliniczny pacjenta.
Gdy już zakwalifikujemy chorego, zapewniamy najwyższy standard procedury – korzystamy z zaawansowanych separatorów komórkowych (np. Angel System), gwarantujących uzyskanie wysokiej koncentracji żywych MSC. Dzięki temu leczenie komórkami macierzystymi często pozwala naszym pacjentom uniknąć protezy czy innej dużej operacji, dając szansę na odbudowę ich własnych tkanek stawowych.
Sprawdź także:
Poznaj pozostałą ofertę Prywatnego Centrum Chirurgii w Toruniu: