Sfinkterotomia
Przewlekła szczelina odbytu (bolesne pęknięcie błony śluzowej kanału odbytu) jest schorzeniem, które potrafi znacznie obniżyć komfort życia pacjenta. Główną przyczyną utrzymywania się szczeliny jest wzmożone napięcie mięśnia zwieracza wewnętrznego odbytu, co utrudnia gojenie.
Sfinkterotomia, czyli przecięcie części włókien zwieracza, to zabieg chirurgiczny będący standardem leczenia przewlekłych szczelin odbytu. Poprzez niewielkie nacięcie mięśnia zwieracza wewnętrznego zmniejsza się jego napięcie i ciśnienie w kanale odbytu, co przynosi ulgę w bólu oraz stwarza warunki do wygojenia pęknięcia. Zabieg ten jest krótki, skuteczny i w rękach doświadczonego proktologa obarczony minimalnym ryzykiem powikłań.
Czym jest sfinkterotomia?
Sfinkterotomia boczna wewnętrzna to procedura chirurgiczna polegająca na częściowym przecięciu mięśnia zwieracza wewnętrznego odbytu. Zwieracz wewnętrzny to mięsień, który w sposób niezależny od naszej woli zaciska kanał odbytu. U osób z przewlekłą szczeliną odbytu mięsień ten jest często w ciągłym napięciu (skurczu), co powoduje niedokrwienie okolicy i uniemożliwia zagojenie rany.
Podczas sfinkterotomii chirurg wykonuje niewielkie cięcie na długości kilku-kilkunastu milimetrów w dolnej części zwieracza. Cięcie to może być wykonane od strony bocznej (najczęściej po prawej lub lewej stronie odbytu, stąd nazwa „boczna sfinkterotomia”) albo od strony tylnej przez samą szczelinę (rzadziej stosowane). Celem jest redukcja napięcia mięśnia – po zabiegu zwieracz rozluźnia się na tyle, że ból ustępuje, a szczelina może się zagoić dzięki lepszemu ukrwieniu i brakowi nadmiernego ucisku. Nacięcie obejmuje tylko wewnętrzną warstwę mięśnia, pozostawiając zwieracz zewnętrzny nienaruszony, co pozwala zachować kontrolę nad wypróżnieniem.
Wskazania
Głównym wskazaniem do sfinkterotomii jest przewlekła szczelina odbytu, zwłaszcza jeśli:
- utrzymuje się ona dłużej niż 6-8 tygodni mimo stosowania leczenia zachowawczego (maści, czopki, ciepłe nasiadówki, dieta),
- pacjent odczuwa silny ból podczas i po wypróżnieniu, trwający nieraz kilka godzin (tzw. ból „cięty” i długotrwały skurcz po defekacji),
- występują nawracające krwawienia z pęknięcia lub tworzy się tzw. guzek wartowniczy (fałd skórny na brzegu szczeliny) i przerost brodawki wewnętrznej – to oznaki szczeliny przewlekłej,
- inne metody (np. toksyna botulinowa wstrzyknięta w zwieracz) nie przyniosły trwałej poprawy,
- dochodzi do powikłań szczeliny, np. tworzenia przetoki odbytniczej.
Sfinkterotomia bywa rozważana także u pacjentów z bardzo wysokim napięciem zwieraczy nawet bez wyraźnej szczeliny, gdy powoduje to inne problemy proktologiczne. Decyzję o zabiegu podejmuje lekarz po ocenie stanu pacjenta.
-
Przygotowanie
Przygotowanie do sfinkterotomii jest podobne jak do innych drobnych zabiegów proktologicznych. Przed zabiegiem pacjent przechodzi konsultację, podczas której lekarz zleca podstawowe badania (morfologia, układ krzepnięcia, EKG itp.) potrzebne do kwalifikacji do znieczulenia. Na kilka dni przed operacją warto zadbać o uregulowanie wypróżnień (dieta z błonnikiem lub lekkie środki przeczyszczające), aby po zabiegu stolec był miękki.
Bezpośrednio przed zabiegiem (dzień wcześniej lub tego samego dnia rano) często zalecane jest wykonanie oczyszczającej lewatywy, żeby odbytnica była pusta. Pacjent powinien stawić się na czczo, jeśli zabieg ma być w znieczuleniu ogólnym lub regionalnym (np. podpajęczynówkowym). Jeśli planowane jest znieczulenie miejscowe, zalecenia mogą być nieco łagodniejsze, ale zwykle i tak prosi się o niejedzenie przez co najmniej 4-6 godzin. Przed zabiegiem pacjent przebiera się w strój zabiegowy i otrzymuje leki uspokajające, jeśli to konieczne.
-
Przebieg zabiegu
Sfinkterotomia wykonywana jest najczęściej w krótkim znieczuleniu ogólnym lub w znieczuleniu regionalnym (podpajęczynówkowym), rzadziej w miejscowym znieczuleniu nasiękowym (decyzja należy do lekarza anestezjologa i chirurga, biorąc pod uwagę komfort pacjenta).
Pacjent układany jest w pozycji ginekologicznej (na plecach, z uniesionymi nogami) lub na boku. Chirurg wprowadza do kanału odbytu wziernik, aby uwidocznić struktury. Następnie wykonuje nieduże nacięcie na wybranej stronie kanału odbytu i przecina dolną część zwieracza wewnętrznego. Nacięcie mięśnia ma zwykle długość około 1 cm.
Jeśli jednocześnie wycinana jest szczelina (tzw. sfinkterotomia z wycięciem szczeliny), chirurg usuwa bliznowate brzegi szczeliny oraz ewentualny guzek wartowniczy, aby rana była „świeża” i mogła się zagoić od nowa. Na zakończenie zakładany bywa niewielki opatrunek do odbytu, choć nie zawsze jest to konieczne. Cały zabieg trwa krótko – około 20-30 minut.
-
Rekonwalescencja
Po sfinkterotomii pacjent zwykle może wrócić do domu tego samego dnia lub kolejnego (przy znieczuleniu ogólnym często obserwuje się go jedną dobę). Przez pierwsze dni po zabiegu możliwe jest odczuwanie umiarkowanego bólu lub pieczenia w okolicy rany – lekarz przepisze odpowiednie leki przeciwbólowe.
Bardzo ważne jest dbanie o miękkość stolca: stosowanie diety bogatoresztkowej, picie dużej ilości płynów oraz ewentualnie leków zmiękczających stolec (np. laktulozy) zgodnie z zaleceniem. Dzięki temu gojąca się rana nie będzie nadmiernie podrażniana. Należy utrzymywać higienę – pomocne są codzienne ciepłe kąpiele nasiadowe z dodatkiem łagodnych środków odkażających lub naparu z rumianku, które przyspieszają gojenie i zmniejszają dyskomfort.
Większość pacjentów zauważa, że ból spowodowany szczeliną ustępuje niemal od razu po zabiegu albo w ciągu kilku dni, zaś ból po zabiegu jest znacznie mniejszy niż ten przed. Przez pierwsze 1-2 tygodnie należy unikać dźwigania i intensywnego wysiłku fizycznego, aby nie zwiększać ciśnienia w jamie brzusznej. Zwykle kontrola lekarska odbywa się po około 2-3 tygodniach w celu oceny gojenia. Dzięki temu, że zabieg wykonuje się bardzo precyzyjnie, poważne komplikacje zdarzają się rzadko, a skuteczność w leczeniu szczeliny wynosi ponad 90%.
Umów się na wizytę
Sfinkterotomia to skuteczna i bezpieczna metoda, która potrafi przynieść ulgę pacjentom cierpiącym z powodu przewlekłej szczeliny odbytu. Zmniejszenie napięcia zwieracza pozwala ranie się zagoić i eliminuje uciążliwy ból, znacząco poprawiając komfort życia.
Jeśli zmagasz się z dolegliwościami sugerującymi szczelinę odbytu i leczenie zachowawcze nie pomaga, warto rozważyć to rozwiązanie. W Prywatnym Centrum Chirurgii w Toruniu zabieg sfinkterotomii wykonują doświadczeni chirurdzy proktolodzy, zapewniając opiekę na najwyższym poziomie. Skontaktuj się z nami, aby umówić konsultację – pomożemy Ci pozbyć się bólu i odzyskać komfort życia.