Przetoka okołoodbytnicza (leczenie chirurgiczne lub laserowe)

Przetoka okołoodbytnicza to nieprawidłowy kanał łączący wnętrze kanału odbytu ze skórą okolicy okołoodbytniczej. Najczęściej jest następstwem przebytego wcześniej ropnia okołoodbytniczego – po jego opróżnieniu kanał ropnia nie zamyka się, lecz wyściela się nabłonkiem i pozostaje drożny, tworząc właśnie przetokę. Objawia się to nawracającym sączeniem treści ropnej lub śluzowej przez niewielki otwór w pobliżu odbytu, czasem okresowym bólem lub tworzeniem się ponownie małych ropni, gdy przetoka się przytka.

Przetoka nie zagraża życiu, ale jest uciążliwa i sama się nie zagoi – wymaga leczenia chirurgicznego. Celem leczenia jest zamknięcie tego nieprawidłowego połączenia. Do dyspozycji są metody klasyczne, jak przecięcie przetoki (tzw. fistulotomia) oraz nowoczesne metody oszczędzające zwieracze, jak laserowe zamknięcie przetoki (FiLaC) czy zastosowanie specjalnych klejów lub czopów. W Prywatnym Centrum Chirurgii w Toruniu oceniamy przebieg każdej przetoki indywidualnie i dobieramy taką technikę operacyjną, która daje największą szansę wyleczenia przy minimalnym ryzyku powikłań.

 Skontaktuj się z nami i umów wizytę

Czym jest przetoka okołoodbytnicza?

Przetoka to wąski kanał wysłany tkanką ziarninową (a z czasem nabłonkiem), który biegnie od wewnętrznego ujścia w kanale odbytu (najczęściej w miejscu dawniej zakażonego gruczołu) do zewnętrznego ujścia na skórze okolicy odbytu. Może być krótka i prosta – wtedy tworzy jeden otwór na skórze w pobliżu odbytu – albo długa i złożona, z wieloma odgałęzieniami i otworami. 

W zależności od przebiegu względem mięśni zwieraczy wyróżniamy przetoki międzyzwieraczowe, przezzwieraczowe, nadzwieraczowe itd. (lekarz klasyfikuje je podczas diagnostyki). Przetoka stale lub okresowo przepuszcza treść – bakterie i produkty zapalne – co nie pozwala jej się zamknąć. Pacjent może zauważyć, że przy odbycie pojawia się dziurka, z której wydobywa się wydzielina (ropa, śluz, czasem krew), brudząc bieliznę. Gdy odpływ jest utrudniony, tworzy się bolesne zgrubienie (ropień), który może się samoistnie przebić – i cykl się powtarza. Przetoki rzadko goją się same, dlatego konieczne jest usunięcie lub zniszczenie kanału.

Wskazania

Każda przetoka okołoodbytnicza powinna być leczona chirurgicznie, chyba że są poważne przeciwwskazania ogólne. Wskazania do podjęcia leczenia obejmują:

  • stałe lub nawracające wycieki ropne z okolicy odbytu, utrzymujące stan zapalny skóry i powodujące dyskomfort,
  • powtarzające się ropnie w tej okolicy (świadczące o tym, że przetoka się zatyka i zaostrza),
  • ból i tkliwość w przebiegu kanału przetoki,
  • u kobiet – obecność przetoki przechodzącej w kierunku pochwy (przetoka odbytniczo-pochwowa) – wymaga specjalnego postępowania,
  • każda przetoka długo nieleczona, gdyż przewlekły stan zapalny niesie ze sobą minimalne, ale istniejące ryzyko transformacji nowotworowej w długim okresie.

Leczenie przetoki planuje się zwykle w trybie planowym (poza ostrą fazą ropnia). W międzyczasie, jeśli występuje ropień, najpierw trzeba go naciąć i wyleczyć zakażenie, a dopiero potem zająć się samą przetoką.

  • Przygotowanie

    Przed zabiegiem leczenia przetoki pacjent przechodzi badania obrazowe (np. USG endoskopowe lub rezonans miednicy) w celu określenia dokładnego przebiegu przetoki – to pomaga zaplanować operację, zwłaszcza laserową. Wykonywane są także standardowe badania laboratoryjne i konsultacja anestezjologiczna, ponieważ zabieg odbywa się najczęściej w znieczuleniu ogólnym lub regionalnym.

    Dzień przed zabiegiem zwykle zaleca się lekką dietę i wykonanie lewatywy, by oczyścić końcowy odcinek jelita z stolca. Pacjent powinien być na czczo w dniu operacji. Jeśli planowane jest leczenie laserowe lub inną metodą oszczędzającą zwieracze, przygotowanie jest podobne – kluczowa jest higiena okolic odbytu, aby pole operacyjne było jak najczystsze.

  • Przebieg zabiegu

    Leczenie chirurgiczne przetoki można przeprowadzić na parę sposobów:

    - Fistulotomia (rozcięcie przetoki): To klasyczna metoda odpowiednia dla prostych przetok biegnących nisko przez niewielką część zwieracza. Polega na przecięciu skóry i tkanek nad kanałem przetoki na całej długości – zamienia przetokę w otwarty rowek, który następnie goi się od spodu. Zabieg wykonuje się w znieczuleniu – chirurg wprowadza sondę do kanału przetoki, aby prześledzić tor, a następnie nacina tkanki nad sondą, otwierając cały tunel. Usuwa się przy tym tkankę ziarninową. Jeśli nacięcie przechodzi przez część mięśnia zwieracza, ulega on przecięciu – dlatego metoda ta jest bezpieczna dla przetok niskich, gdzie ten ubytek mięśnia nie spowoduje nietrzymania. Rany po fistulotomii zostają pozostawione do samodzielnego wygojenia.

    - Seton: W przypadkach, gdy przetoka biegnie przez znaczną część zwieracza (wysoka przetoka), jednym z rozwiązań jest założenie setonu. Seton to nitka lub gumowa pętla przeprowadzona przez kanał przetoki i wyprowadzona na zewnątrz obu otworów, następnie związana. Może pełnić funkcję drenującą (utrzymuje przetokę otwartą, by się nie tworzyły ropnie, aż stan zapalny się wyciszy – tzw. seton luźny) albo stopniowo przecinać zwieracz, powoli przesuwając się i powodując bliznowacenie (seton napięty). Leczenie setonem jest długotrwałe – wymaga regularnych kontroli i dociągania węzła, jeśli to seton przecinający. Alternatywnie seton może być etapem wstępnym, po którym wykonuje się inny zabieg docelowy.

    - Metoda laserowa (FiLaC – Fistula-tract Laser Closure): To nowoczesna technika, gdzie celem jest zamknięcie przetoki od środka bez jej wycinania. Po zlokalizowaniu wejścia wewnętrznego przetoki chirurg wprowadza do kanału przetoki cienkie włókno laserowe. Następnie uruchamia impuls laserowy i powoli wycofuje włókno przez kanał, koagulując i „zasklepiając” cały trakt przetoki od wewnątrz. Zewnętrzny otwór jest zwykle poszerzany i oczyszczany, ale mięśnie nie są przecinane. Metoda FiLaC jest małoinwazyjna i nie uszkadza zwieraczy – po zabiegu zostaje tylko mała rana po zewnętrznej stronie. Skuteczność zależy od przebiegu przetoki – przy prostych osiąga wysokie wyniki, przy bardzo rozgałęzionych nieco niższe.

    - Inne metody oszczędzające zwieracze: Należą do nich np. wstrzyknięcie kleju fibrynowego do przetoki (który ma wypełnić i uszczelnić kanał) czy zastosowanie bioabsorbowalnego czopa (plug) wsuwanego w kanał przetoki. Dostępna jest też technika LIFT (podwiązanie i przecięcie przetoki między zwieraczami) – chirurg dociera do przetoki między mięśniami i tam ją podwiązuje oraz rozcina, zostawiając mięśnie nienaruszone. Każda z tych metod ma nieco niższą skuteczność niż klasyczna fistulotomia, ale z kolei przewagę w ochronie funkcji zwieraczy.

    Dobór metody jest bardzo indywidualny. Często podczas zabiegu chirurg weryfikuje przebieg przetoki sondą lub barwnikiem i dopiero wtedy ostatecznie decyduje, którą technikę zastosować, aby zbalansować szanse wyleczenia z ryzykiem powikłań. Zabieg przetoki w zależności od metody trwa od około 30 minut do 1 godziny.

  • Rekonwalescencja

    Po zabiegu leczenia przetoki pacjent pozostaje zwykle w szpitalu 1 dzień (chyba że założono seton lub wykonano prostą fistulotomię ambulatoryjnie). Bezpośrednio po operacji może wystąpić umiarkowany ból okolicy – podaje się środki przeciwbólowe. Pielęgnacja ran jest podobna jak przy innych zabiegach proktologicznych: podmywanie letnią wodą lub nasiadówki kilka razy dziennie i po każdej defekacji, utrzymanie opatrunku (który chłonie wydzielinę).

    Jeśli rana została pozostawiona otwarta (po fistulotomii lub na zewnętrznym otworze po FiLaC), goi się ona stopniowo od dna – ważna jest higiena i unikanie zakażenia. Przy metodzie laserowej czy LIFT wewnątrz jest zamknięte, a zewnętrznie jest niewielka rana – tu również dbamy o czystość i suchy opatrunek. Zwykle zaleca się dietę, która utrzyma miękki stolec, aby proces gojenia nie był zaburzony. Kontrolne wizyty służą ocenie gojenia i ewentualnie usunięciu setonu, jeśli takowy założono (czasem seton drenujący zostawia się na parę tygodni przed docelowym zabiegiem).

    Pacjent powinien obserwować, czy nie pojawiają się objawy nawrotu – np. zaczerwienienie, obrzęk, ból sugerujący nowy ropień. W zależności od metody powrót do pełnej aktywności trwa od kilku dni (przy małej ranie po laserze) do kilku tygodni (przy rozległej fistulotomii). Kluczowe jest to, że w porównaniu z okresem przedoperacyjnym, stopniowo ustaje wyciek i goi się nieprawidłowy kanał.

    Skuteczność leczenia przetok wynosi około 80-90% – czasem niestety zdarzają się nawroty lub przetrwałe odnogi przetoki, wymagające kolejnego zabiegu, ale w wielu przypadkach udaje się wyleczyć za pierwszym razem. Dzięki nowoczesnym metodom udaje się również zachować pełną kontrolę zwieraczy.

Umów się na wizytę

Leczenie przetoki okołoodbytniczej dzięki współczesnej chirurgii proktologicznej pozwala na wybór spośród wielu metod umożliwiających wyleczenie tej dolegliwości. Nasi specjaliści w Prywatnym Centrum Chirurgii w Toruniu dobiorą optymalny sposób postępowania – tradycyjny lub laserowy – tak, by skutecznie zamknąć przetokę, a jednocześnie zminimalizować ryzyko ewentualnych powikłań. 

Jeżeli borykasz się z przewlekłym sączeniem lub ropniami przy odbycie, nie zwlekaj z konsultacją.

Zapraszamy do kontaktu i umówienia wizyty – pomożemy Ci pozbyć się przetoki i odzyskać pełny komfort życia.

 Umawiam się na wizytę